Papier: duurzamer dan je denkt!

Papier is geregeld het slachtoffer van greenwashing. Toch is het milieuvriendelijker dan ze ons willen laten geloven! Anno 2024 komt papier van duurzaam beheerde bossen en wordt het gerecycled. Het waterverbruik en de CO2-productie werden bovendien drastisch verlaagd. Kortom, je mag trots zijn op de kranten en tijdschriften die je hebt liggen thuis!

Papier is al bijna tweeduizend jaar niet meer weg te slaan uit ons leven. Maar tijdens het digitale tijdperk is het wat van zijn glans verloren. Waarom? Digitale dragers zijn zogezegd minder vervuilend en gebruiksvriendelijker. Toch heeft papier altijd weten mee te evolueren met de tijd, en dat is vandaag niet anders. De voorbije jaren is het dan nog duurzamer geworden. En hoe!

Het klimaat beschermen en inspelen op het snel veranderende consumptiegedrag zijn de topprioriteiten voor de papiersector. Opdracht volbracht, of toch bijna. In 2020 werd 73% van alle in Europa geproduceerde papier en karton gerecycled. Een ware prestatie! De papierketen is vandaag dan ook een internationale koploper op het vlak van circulaire economie.

De sector maakt hoofdzakelijk gebruik van restproducten uit bossen en zagerijen. En meer dan de helft van de vezels die nodig zijn voor de papierproductie is afkomstig van gerecycled oud papier. Deze vezels kunnen evenwel niet tot in het oneindige gerecycled worden. Bij elke recyclingcyclus worden de vezels verzwakt, tot ze op een bepaald moment niet meer bruikbaar zijn.

Concreet hangt de verhouding tussen nieuwe en gerecyclede vezels af van het soort papier. Maar voor sommige soorten zijn meer nieuwe vezels nodig. Zoals bij voedingsverpakkingen. Eén vijfde van het papier en karton kan overigens niet hergebruikt en dus niet gerecycled worden. Het gaat om boeken, foto’s en tijdschriften die mensen thuis bewaren. Of zakdoeken en toiletpapier. Uiteindelijk hergebruikt de papierketen de vezels twee tot vijf keer (soms meer) voor ze op zijn. Een record!

Een hardnekkige maar valse bewering. De papierindustrie is helemaal niet verantwoordelijk voor de teloorgang van tropische wouden. Grote boosdoeners zijn de ongebreidelde groei van landbouw (voor palmolie, soja) en veeteelt.

In sommige tropische regio’s (Amazone en Indonesië) kweken ze ook plantensoorten speciaal voor de productie van papierpasta, zoals eucalyptus en acacia.

Voor de productie van papier is ongeveer 55% aan hernieuwbare bronnen (biomassa) nodig in Europa. De rest gaat naar de aankoop van gas (28%) en elektriciteit (11%). Steenkool en petroleum worden amper nog gebruikt.

In twintig jaar tijd verlaagde de papiersector zijn specifieke CO2-uitstoot met 45% per geproduceerde ton. Op die manier draagt hij bij aan de klimaatneutraliteit vooropgesteld door de EU Green Deal voor 2050. De sector zit dus helemaal op schema wat betreft de duurzaamheidsdoelstellingen van de Verenigde Naties.

Papier mag dan wel evolueren en duurzaam en recyclebaar zijn, toch krijgt het vaak met greenwashing af te rekenen.

Sommige bedrijven proberen consumenten ervan te overtuigen om papier in te ruilen voor digitaal. En dat doen ze op basis van ongegronde ecologische argumenten. Neem nu de elektronische facturatie, waarmee we zogezegd bomen redden. In feite is het niets meer dan een poging om de administratieve kosten te drukken.

Maar de consument laat zich niet vangen. Uit een enquête van Two Sides blijkt dat 59% van de Belgen vindt dat bedrijven die misleidende verklaringen afleggen over de ecologische voordelen van het overschakelen op digitale communicatie, in werkelijkheid alleen maar kosten proberen te besparen.

Ondanks hun belang hebben papier en digitaal beide een ecologische voetafdruk. Met andere woorden, we moeten er verstandig mee omspringen. Ter herinnering, de digitale impact op het milieu is te wijten aan de winning van niet-hernieuwbare bronnen, het energieverbruik voor de productie en het gebruik van apparaten, enzovoort. We kunnen beide communicatiekanalen dus maar best op een bewuste, milieuvriendelijke manier gebruiken!